Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Μίνωα Νικολακάκη
Η «Αλυτη» ή «Entwined» είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία σας και σε λίγες ημέρες πρόκειται να κάνει πρεμιέρα στις Αμερικανικές και τις Ελληνικές αίθουσες. Πώς γεννήθηκε μέσα σας η ιδέα για μια fantasy ταινία εμπνευσμένη από την ελληνική παράδοση;
Μ.Ν. Από πιτσιρίκι μου άρεσαν ιδιαίτερα οι ταινίες είδους και κυρίως όσες είχαν το φανταστικό στοιχείο. Δυστυχώς ο ελληνικός κινηματογράφος δεν έχει παράδοση σε τέτοιες ταινίες, διότι απαιτούν μεγάλους προϋπολογισμούς και ιδιαίτερη κατασκευαστική τεχνογνωσία. ‘Ηταν γρήγορα σαφές ότι για να έχει αξία το εγχείρημα, δεν έπρεπε απλά να ‘κοπιάρω’ τις ταινίες που αγάπησα αλλά να έχουν μια διαφορετική αφήγηση αλλά και ντόπιες επιρροές. Η ελληνική παράδοση ήταν το τέλειο πεδίο από όπου άντλησα έμπνευση και μου δημιουργεί τρομερή εντύπωση γιατί σε μια χώρα που βρίθει από παραδόσεις και θρύλους, η εθνική μας κινηματογραφία δεν έχει περισσότερα δείγματα.
Ποιες θα λέγατε είναι οι επιρροές σας για το συγκεκριμένο πόνημα;
Μ.Ν. Μου αρέσουν πολύ οι ιστορίες σαν τη Ζώνη του Λυκόφωτος, την τηλεοπτική σειρά του Ροντ Σέρλινγκ, που ξεδιπλώνουν μια ανθρώπινη ιστορία χρησιμοποιώντας ένα μεταφυσικό καταλύτη, ή ένα περίεργο συμβάν που δεν αιτιολογείται ποτέ. Επίσης οι παραλογές και το ΚΑΙΝΤΑΝ του Λευκάδιου Χιρν ήταν καθοριστικές για την ‘ηρεμία’ που ήθελα να έχει αυτή η ιστορία αφηγηματικά. Συμπληρωματικά, οι αφηγήσεις των γιαγιάδων μου για ιστορίες του χωριού και περιθωριοποιημένων (και δαιμονοποιημένων) συγχωριανών μού έκαναν όλη αυτή τη θεματολογία οικεία. Τέλος, ο ασιατικός κινηματογράφος με ταινίες σαν το Ουγκέτσου ήταν μεγάλη πηγή έμπνευσης για το πως μια φανταστική ιστορία μπορεί να ειπωθεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο συνυφασμένο με τη λαογραφία.
Από το trailer και την περίληψη της ταινίας αντιλαμβανόμαστε ότι η φανταστική πτυχή της ταινίας έχει σκοτεινές αποχρώσεις. Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι μύθοι και δοξασίες της Ελληνικής παράδοσης από τους οποίους αντλήσατε έμπνευση;
Μ.Ν. To trailer αντικατοπτρίζει μια πολύ μικρή πτυχή της Άλυτης συνεπώς κρύβει και πολλά μυστικά. Αντλήσαμε έμπνευση από τους μύθους για τις δρυάδες αλλά και όλες τις γυναικείες παρουσίες που κατά καιρούς είχαν δαιμονοποιηθεί από τους ντόπιους στα χωριά επειδή παρουσιάζαν κάτι διαφορετικό που απειλούσε την καθημερινή νόρμα. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι είχαν τον δικό τους κόσμο και τη δική τους θεώρηση των πραγμάτων και πολλές φορές συνδύαζαν άρρηκτα τόσο καλοπροαίρετα όσο και απειλητικά στοιχεία. Γι’ αυτό νομίζω ότι στην ταινία υπάρχουν πολλές σκοτεινές αποχρώσεις που όμως κρύβονται μέσα στο άπλετο ανοιξιάτικο φως.
Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η μετάβαση από το μικρό μήκους φορμάτ στο μεγάλου μήκους τόσο όσον αφορά το στάδιο της προ-παραγωγής όσο κι εκείνο της παραγωγής;
Μ.Ν. Η δημιουργία μιας μικρού μήκους, παρότι δεν τους φαίνεται, είναι τρομερά απαιτητική διαδικασία γιατί υποχρεώνει ένα σκηνοθέτη/παραγωγό να περάσει από όλα τα στάδια. Επίσης του μαθαίνουν την οικονομία στην παραγωγή αλλά και την αφήγηση. Στις μεγάλου μήκους οι διαδικασίες είναι περίπου ίδιες απλά χρειάζεται πολλαπλάσιος χρόνος σε όλα, στο σενάριο, στη χρηματοδότηση αλλά και στο γύρισμα, οπότε είναι μαραθώνιος ενώ η μικρού μήκους ‘κατοστάρι’. Αλλά και στα δύο πρέπει να είσαι κατάλληλα και σκληρά προετοιμασμένος . Επίσης στις μεγάλου μήκους προστίθεται και ένα μεγάλο κεφάλαιο, η παγκόσμια διανομή και οι πωλήσεις. Επειδή η Άλυτη θεματικά μοιραζόταν πολλά στοιχεία με τις μικρού μήκους μου, θεωρώ ότι ήταν η φυσική τους εξέλιξη.
Το fantasy κινηματογραφικά στην Ελλάδα είναι μια σχετικά αχαρτογράφητη περιοχή. Βρήκατε από την πρώτη στιγμή στήριξη για το συγκεκριμένο σας project;
Μ.Ν. Νομίζω πάντα είναι δύσκολο για ένα σκηνοθέτη πρωτοεμφανιζόμενο σε μεγάλου μήκους, να πείσει τον οποιοδήποτε χρηματοδότη για στήριξη. Ειδικά με μία ταινία ασυνήθιστη στα ελληνικά δρώμενα. Χαίρομαι που οι φορείς αναγνώρισαν ένα κομμάτι λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και λαογραφίας και είδαν την ταινία με ένα πιο θετικό μάτι. Τελικά, βλέποντας την ολοκληρωμένη ταινία και την πορεία της, πείστηκαν. Υπάρχει μεγάλη δυσπιστία ακόμα στο fantasy (όχι απαραίτητα στην Ελλάδα μόνο) αλλά νομίζω κερδίζει έδαφος. Ενδεικτικό είναι ότι στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης υπήρχαν αρκετές ελληνικές ταινίες που φλέρταραν με το φανταστικό, η κάθε μία με το δικό της προσωπικό τρόπο.
Έχετε στο ιστορικό σας και μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους, με ποικιλία θεματολογίας. Πώς γεννιούνται μέσα σας οι ιδέες;
Μ.Ν. Νομίζω ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του τρόπο δουλειάς και τη δική του ματιά. Μου αρέσει να ξεδιπλώνω ιστορίες μέσα σε ένα πέπλο μαγικού ρεαλισμού όπου συνυπάρχουν το πραγματικό και το φανταστικό στοιχείο. Τις περισσότερες φορές ερωτεύομαι μια ιδέα που έρχεται από το πουθενά και μετά βρίσκω ενδιαφέρον στο να την συνδυάσω με ετερόκλητα στοιχεία. Την αφήνω να με πάει όπου είναι καλύτερα. Είναι σαν μια ερωτική σχέση, που για να σε καταλήξει κάπου πρέπει να είναι πολύ δυνατή. Έτσι κι αλλιώς ο δρόμος για να ολοκληρώσεις ένα μεγάλου μήκους σενάριο θέλει πολύ χρόνο και έχει πολλές αναποδιές και νομίζω θα εγκατέλειπα στη μέση της διαδικασίας αν δε με ενθουσίαζε ο σπόρος της ιστορίας καθημερινά.
Σκηνοθέτης, Σεναριογράφος, Παραγωγός. Έχετε κατά καιρούς ενσαρκώσει και τις τρείς αυτές ιδιότητες. Ποια θα λέγατε είναι η αγαπημένη σας και γιατί;
Μ.Ν. Νομίζω είμαι ένας σκηνοθέτης που θέλω να λέω τις δικές μου ιστορίες και από ανάγκη οδηγούμαι να τις κάνω παραγωγή για να τις κάνω όπως θα ήθελα εγώ. Είναι ωραίο συναίσθημα αλλά και κάπως μοναχικό ώρες ώρες. Επίσης δεν έχεις με ποιόν να τα βάλεις αν κάτι δεν πάει καλά.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα; Έχετε κάποιο νέο project στα σκαριά;
Μ.Ν. Είναι μια ταινία με τον τίτλο ΑΣΦΑΛΤΟΣ που ασχολείται με τις ταξικές διαφορές και διαδραματίζεται σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ασφάλτου, κατά τη διάρκεια ενός περίεργου υπερβατικού φαινομένου που επηρεάζει τόσο έναν φουκαρά εργάτη, όσο και ένα ξιπασμένο μεγαλοαφεντικό. Συνδυασμός χιούμορ, τρόμου, φαντασίας και κοινωνικού ρεαλισμού. Είναι ένας ετερόκλητος συνδυασμός στοιχείων και έχω μεγάλη απορία πως θα καταλήξει. Εμπνέεται από την πάλη των τάξεων που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα μετά το ’80, οι οποίες τώρα πλέον έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους, χάνοντας τη συνοχή τους.
Κλείστε με μια ευχή για το Will o’ Wisps.
Μ.Ν. Να συνεχίσει να βλέπει τον κόσμο με έναν τρόπο που τον αισθάνεται, περισσότερο από ότι τον κατανοεί. Αυτό δεν είναι και το νόημα της μαγείας στην καθημερινότητα;
Συνέντευξη: Γιώργος Αγγελίδης
Λίγα λόγια για τον Μίνωα Νικολακάκη
Ο Μίνως Νικολακάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Οι ταινίες του έχουν συµµετάσχει σε διεθνή φεστιβάλ (µεταξύ των οποίων LA Shorts Fest, CINEMED Montpellier, Uppsala και Flickers Fest), διανεµήθηκαν στις ελληνικές αίθουσες και απέσπασαν βραβεία. Ορισµένες ήταν συµπαραγωγή µε την ΕΡΤ. Το ‘Πατάρι’ προβλήθηκε στην γκαλερί σύγχρονης τέχνης Egbert Baqué στο Βερολίνο, στο πλαίσιο της έκθεσης David Bowie. Έχει συµµετάσχει στην παραγωγή ντοκιµαντέρ και ταινιών µυθοπλασίας. Είναι απόφοιτος του Τµήµατος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστηµίου Πατρών και έχει εργαστεί ως µηχανικός προκειµένου να υποστηρίξει το πάθος για τον κινηµατογράφο.
ΑΛΥΤΗ/ ENTWINED: Του Μίνωα Νικολακάκη στις 10 Σεπτεμβρίου στους Κινηματογράφους